احمد احمدی۱ ، فاطمه معصومی۲ ، شهربانو مردانی ۳ ، لطیفه سادات مردانی ۴ . تاریخ دریافت: ۱۳۹۹/۹/۳۰ تجدیدنظر: ۱۴۰۰/۴/۲۷ پذیرش نهایی: ۱۴۰۰/۷/۲۵
چکیده
هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر تحریک الکتریکی فراجمجمهای مغز بر توجه انتخابی و عملکرد مداوم در کودکان با
اختلال یادگیری بود.
روش: روش پژوهش حاضر از نوع نیمه آزمایشی است که با طرح پیشآزمون-پسآزمون همراه با گروه کنترل انجام شد. ۲۶ کودک مبتال به اختالل زبانی از دانشآموزان کالس اول تا سوم ابتدایی منطقه ۵ آموزش و پرورش شهر تهران بهعنوان نمونه در پژوهش حاضر شرکت کردند. در مرحله پیشآزمون از تمام شرکت کنندگان آزمون عملکرد مداوم و توجه انتخابی گرفته شد و سپس شرکتکنندگان به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. شرکت کنندگان گروه آزمایش در ۵ جلسه پی درپی تحت مداخله تحریک الکتریکی فراجمجمهای مغز قرار گرفتند. مدت زمان تحریک در هر جلسه ۲۰ دقیقه و شدت تحریک نیز ۲ میلی آمپر در نظر گرفته شد. پس از اتمام مداخله، مرحله پس آزمون انجام شد و از آزمون تحلیل کوواریانس برای تحلیل داده ها استفاده شد.
یافته ها:
نتایج نشان داد که بین دو گروه آزمایش و کنترل در متغیر توجه انتخابی (۰/۰۰۱=p 50/20،=f )و عملکرد مداوم (۰/۰۰۱=p
۳۴/۸۰،=f )تفاوت معنادار وجود دارد که با توجه به تفاوت میانگین ها، عملکرد گروه آزمایش بهتر از گروه کنترل است.
واژههای کلیدی: تحریک الکتریکی مغز، توجه انتخابی، عملکرد مداوم، اختلال یادگیری
۱.نویسنده مسئول: احمد محمدی ، فاطمه معصومی ، لطیفه سادات مردانی ، شهربانو مردانی
مقدمه
اختلال یادگیری نوعی اختلال عصبی است و در بیشتر جوامع دیده میشود و به عنوان اختلالی که موفقیت تحصیلی فرد را با توجه به هوش و سن و براساس با معیارهای رایج خواندن، نوشتن و محاسبات تحت تأثیر قرار میدهد، شناخته شده است(لندرل و مول، ۲۰۱۰) کودکان مبتال به اختلال یادگیری هر چند در امر آموزش و یادگیری با مشکل مواجه هستند، اما به طورکلی ظاهر طبیعی دارند، از نظر رشد جسمانی بهنجار هستند، ضریب هوشی عادی دارند و در برقراری ارتباط با دیگران و بازی با دیگر کودکان نیز مشکل اساسی ندارند(وست وود، ۲۰۱۷).
براساس با بیانیه انجمن روانپزشکی آمریکا و راهنمای آماری و تشخیصی اختلال های روانی(-DSM 5)وجود عالیمی از قبیل اشکال در استدلال ریاضی، اشکال در نوشتار و هجیکردن، اشکال در خواندن و اشکال در درک معانی خوانده شده میتواند به عنوان علایم اختلال یادگیری در کودکان باشد(انجمن روانپزشکی آمریکا، ۲۰۱۵) هرچند علل بروز اختلال یادگیری تا حدودی مبهم است ولی عوامل ژنتیکی، عوامل آموزشی، عوامل محیطی، عوامل روانی، عوامل بیوشیمیایی و تأخیر در رشد حرکتی میتواند در بروز اختلال یادگیری در کودکان مؤثر باشد(فیشر، رز و رز، ۲۰۰۷).
اختلال یادگیری در کودک میتواند روی حافظه کاری، مهارت دیداری فضایی و مشکالت راهبردی کودک تأثیر مستقیم داشته باشد که هر یک از این عوامل به نوبه خود میتواند عملکرد توجهی کودک را تحت تأثیر قرار دهد (سوانسون، هریس و گراهام،
۲۰۱۳). عملکردهای توجهی در قالب سه متغیر اصلی توجه انتخابی، توجه پایدار و کنترل و انتقال توجه قابل بررسی است. توجه انتخابی شامل نوعی از توجه است که در آن فرد از بین محرک های مختلف تنها به یک عامل یا محرک توجه میکند. در توجه پایدار، توانایی نگهداری ذهنی کوتاه مدت یک تکلیف مدنظر قرار دارد و در کنترل و انتقال توجه، توانایی انتقال و
تغییر توجه تدریجی کانون توجه فرد در بین چند تکلیف مد نظر قرار میگیرد(اشمیت، بنزینگ و کامر، ۲۰۱۶).
دو نوع رایج از توجه انتخابی شامل توجه انتخابی متمرکز و توجه انتخابی تقسیم شده است. در زمان مواجه فرد با توجه انتخابی متمرکز، فرد باید از از بین چند محرک تنها به یک محرک توجه کند ولی در توجه انتخابی تقسیم شده تمرکز خود را بین چند محرک و منبع اطالاعاتی تقسیم کند(بودوین،استروپ، استرادمن و اسمیت، ۲۰۱۷).یکی از انواع رایج آزمون های عصب روانشناختی که جهت ارزیابی نگهداری میزان توجه در طول زمان و نیز توانایی تمایز قائل شدن در بین محرکهای مختلف استفاده میشود، آزمون عملکرد مداوم ۲ است(سیمیس، کاروالیو و اشمیت، ۲۰۱۸). عملکرد مداوم توانایی سنجش انواع مختلف توجه را دارد و به عنوان ابزاری برای سنجش و تشخیص اختلال های مغزی به کارگرفته میشود و به طور مستقیم عملکرد ناحیه قشر پیش پیشانی را مدنظر قرار میدهد(دوالن، استون و بریگز۲۰۱۰، ).
به تازگی برای بهبود عملکردهای شناختی – اجرایی و هیجانی در بین افراد بالینی و عادی، به کارگیری روش های غیرتهاجمی از قبیل تحریک الکتریکی ۳ فراجمجمهای مغز (tDCS )مورد توجه پژوهشگران و درمانگران قرار گرفته است(پالم و همکاران۲۰۱۷،). مداخله tDCS به عنوان روشی ایمن، غیرتهاجمی و ارزان استفاده شده است. جریان تحریک در روش
tDCS از اتصال دو الکترود با قطب های متفاوت بیشتر یک آند و یک کاتد در نقاط مختلف بر سطح جمجمه منجر به تحریک نورون های زیرین آن ناحیه میشود(استاگ، آنتال و نیتچه، ۲۰۱۸).
برای مطالعه کامل مقاله نسخه PDF آن را در اختیار شما قرار داده ایم.
